Nu is de tijd om naar buiten te gaan en vlierbloesem te plukken. Van vlierbloesem maak je heerlijke wijn en siroop, en de struiken kom je door het hele land tegen, vooral langs bosranden en tussen struiken langs akkers en wegen. Deze gezonde, frisse bloesem wordt steeds populairder.
De vlier heeft een rijke geschiedenis. In de Griekse en Romeinse tijd werd de vlier al gebruikt tegen ontstekingen en zweren, tegen verkoudheid en slijmvliesproblemen en het werd gebruikt om vocht af te drijven en dit is inmiddels ook wetenschappelijk bewezen. De vlierbloesemsiroop werkt vooral goed bij problemen aan de luchtwegen en keel als hoest, bronchitis, keelpijn en heesheid, en bij ontstekingen in de mond, keel en bijholtes.
“De vlierbloesem kun je uiteraard herkennen aan de grote, witte schermvormige bloemen, maar vooral ook aan de frisse, citroenachtige geur.”
Het liefst pluk je de schermen als ze helemaal droog zijn, maar met de regen van afgelopen week is dat hier niet mogelijk, dus leg ik de hele vangst even op de tuintafel onder het afdak zodat ze alsnog even kunnen drogen. Waarom? Nou, de bloemen moeten we van de takjes af halen om ze te kunnen gebruiken, en dat gaat veel makkelijker als de bloemen droog zijn.
We gaan de bloesem ook niet afspoelen voordat we de siroop of wijn gaan maken. Dan spoel je namelijk het stuifmeel weg en daarmee ook een deel van de smaak. Zonde!
Voor 5 liter wijn heb je ongeveer een halve litermaat vol bloemetjes nodig. En voor 5 liter siroop heb je een halve emmer oftewel 5 liter bloemetjes nodig.
Ik probeer zelf 10 liter wijn te maken dit jaar en hoop dan nog een paar liter siroop te kunnen maken. De siroop schijnt heerlijk te zijn, maar ik heb hem nooit eerder gemaakt.
Zodra de vlierbloesemschermen droog genoeg zijn stop je ze in een plastic zak, die knoop je dicht en laat je een dag dicht zitten. De bloemetjes laten hierdoor van de schermen los als je er na een dag goed mee schudt, waardoor je de takjes nog maar eruit hoeft te vissen en je jezelf een hoop werk bespaart!
De siroop
“Vlierbloesemsiroop is heerlijk met (bubbeltjes)water en een ijsklontje, maar ook bv door de yoghurt, door een smoothie, om wijn mee aan te zoeten of om ijs mee te maken”
Om de siroop te maken gebruik ik het recept van wijnmaker Luc: http://wijnmaker.blogspot.nl/2007/05/een-hemelse-drank.html
We gebruiken dus evenveel water als dat we bloesem hebben. Bij een litermaat vol bloesem giet je dus voorzichtig een liter water, totdat de vlierbloesem nét onder staat. Dit kan in een mooie, glazen gistingsfles, maar kan ook prima in een schone emmer, in een kan, litermaat of in een grote pan.
Hier voeg je biologische citroen aan toe. Eén citroen per liter. Je snijdt de citroen in stukken inclusief schil, vandaar dat je het beste biologische citroenen kan gebruiken.
Vervolgens dek je de drank af met een keukendoek, zet hem vast met een elastiekje en laat de drank 3 dagen trekken. Roer of schud minstens 3x per dag zodat de smaak goed los komt.
Na 3 dagen gaan we de drank filteren. Je neemt een keukenzeef en legt hier kaasdoek, een nylon kous of een vel extra sterk keukenpapier in en je laat de drank en rustig doorheen lopen. Vang dit op in een litermaat zodat je weet hoe veel drank je hebt.
Giet deze over in een pan.
Voor elke liter voeg je vervolgens 1 zakje vanillesuiker en 1 kilo suiker toe.
Je brengt de drank aan de kook en laat deze 10 minuten rustig doorkoken.
In de tussentijd maak je de flessen schoon waar de siroop in kan. Dit mogen lege wijnflessen met gebruikte kurk zijn. Je kan ook weckflessen gebruiken. Neem wel goede flessen, zoals de van de Ikea. Flessen van de Action sluiten niet 100% luchtdicht af. Maak de flessen schoon met soda opgelost in heet water, of kook ze uit. Hoe schoner de fles, hoe langer de siroop houdbaar is. Als je kurken gebruikt dan kook je deze 5 minuten in een pannetje met water en soda.
Vervolgens giet je de siroop heet in de schone flessen en sluit ze af. Wanneer de siroop afkoelt trekt de fles vacuüm en dankzij dat vacuüm en de hoeveelheid suiker is de siroop heel lang houdbaar buiten de koelkast.
De wijn
“Vlierbloesemwijn heeft een heerlijke, frisse smaak die lastig te beschrijven is. Vooral de dames zijn er gek op!”
Benodigdheden
- 10 liter water
- 1 liter vlierbloesem
- 1080 + 70 gram suiker
- 60 + 1 gram (citroen/wijnsteen/appel)zuur
- 10 + 1 gram gistvoeding
- 0,5 liter appelsap
- 1 theelepel champagnegist/bakkersgist
- Gistingsfles
In België ligt de winkel Brouwland, waar je haast alles kan kopen om wijn te maken. Woon je in de buurt, dan is het zeker de moeite waard om eens een kijkje te gaan nemen.
Brouwmarkt daarentegen heb ik slechte ervaringen mee.
Achter wijnmaken gaan een hoop berekeningen schuil. Suiker wordt omgezet in alcohol, dus het alcohol-gehalte kun je van tevoren berekenen. En aangezien de bloemen zelf geen zuur bevatten moet er ook zuur worden toegevoegd om tot de goede zuurtegraad te komen. Die hele theorie zal ik jullie even besparen. Ik geef jullie gewoon het recept om te beginnen.
Op de dag dat je de bloesem pluk moet je ook een giststarter maken. Deze zorgt ervoor dat de suiker wordt omgezet in alcohol, en je sapje verandert in wijn.
Koop een pak appelsap zonder conserveermiddelen. Appelsap van de Lidl is bv prima.
Doe 0,5 liter appelsap in een pannetje en voeg hier 70 gram suiker aan toe en 1 gram citroenzuur (of 10 gram citroensap uit flesje). Breng al roerend aan de kook en laat dan afkoelen tot 40 graden. Nu voeg je 1 gram gistvoeding toe.
Je neemt nu een plastic fles die je steriliseert en daar doe je een flinke theelepel gist in. Dat kan champagnegist zijn, maar het werkt ook met gewone gistkorrels voor brood. Zodra de vloeistof in het pannetje rond de 25 graden is giet je deze bij de gist in de fles en schudt goed. Dan verwijder je de dop en vervangt deze door een prop watten of een stukje doek met elastiekje. Er hoort nu langzaam een schuimkraag op te komen en koolzuurbelletjes te ontstaan. Deze giststarter laat je 2 tot 3 dagen staan.
Om 10 liter wijn te maken hebben we dus 1 liter vlierbloesem-bloemen nodig. De bloemen doe je in de litermaat en drukt ze héél zachtjes aan, en vult indoen nodig bij totdat je op een liter zit.
Uiteraard kun je de ingrediënten van het recept ook delen door twee, voor 5 liter wijn.
Ik houd niet van te sterke wijn, dus ik wil 6% alcohol erin krijgen. Voor 6% alcohol hebben we 1080 gram suiker nodig. Voor 12% alcohol voeg je 2160 gram suiker toe. Los deze suiker op in 2 liter water door deze even te koken.
Voor een goede zuurtegraad voegen we 60 gram zuur toe. Dit mag wijnsteenzuur, citroenzuur of appelzuur zijn, of beter nog is een combinatie van twee of drie van de zuren.
Citroenzuur is bijvoorbeeld hier te koop: klik.
En wijnsteenzuur is bij dezelfde winkel te koop: klik.
Je kan ook vers citroensap of citroensap uit een flesje gebruiken.
1 gram vers geperst citroensap geeft 0,07 gram zuur, dus 850 gram vers citroensap, wat ongeveer 2,5 kilo citroenen is.
1 gram gekocht citroensap geeft 0,1 gram zuur, dus 600 gram citroensap uit een flesje voor 10 liter wijn.
In het afgekoelde suikerwater los je de 60 gram zuur op en daarbij nog 10 gram gistvoeding.
Doe de vlierbloesem in een schone emmer en schenk daar het suikerwater overheen. Dan doe je de giststarter erbij. Schenk als laatste nog 4,5 liter water bij. Je hebt nu zo’n 7 liter pulpwater.
Dek de emmer goed af met een theedoek. Zet deze vast met een elastiek.
Na 4 dagen pulpgisten zeef je het geheel. Je neemt een keukenzeef en legt hier kaasdoek, een nylon kous of een vel extra sterk keukenpapier in en je laat de drank en rustig doorheen lopen.
Giet de drank nu over in een gistingsfles*, vul aan tot 10 liter (ongeveer 3 liter erbij) en sluit deze af met een waterslot*.
*Gistingsflessen worden tegenwoordig haast overal aangeboden als vaas of decoratieglas. Deze kunnen prima worden gebruikt om wijn te maken.
*Een waterslot zorgt ervoor dat er geen lucht (en dus geen bacteriën, schimmels en vliegjes) bij de wijn komen, en zorgt tevens dat de overdruk kan ontsnappen. Deze kun je kopen, maar je kan ook een plastic zakje over de mond van de fles doen en deze vast zetten met een elastiekje. Zo lang het zakje blijft opblazen weet je dat de wijn nog aan het gisten is.
“Het gistingsproces duurt slechts een maand of twee. Dan is de wijn klaar om te drinken, maar hij wordt lekkerder naarmate je hem langer bewaart.”
Na ongeveer twee maanden zal de wijn uitgegist zijn. Zou je de wijn iets zoeter willen, dan kun je hier achteraf nog suikerwater of vlierbloesemsiroop bij gieten totdat je tevreden bent over de smaak. Eventueel kun je dan voorkomen dat de wijn opnieuw gaat gisten door een giststopper of sulfiet te gebruiken.
Nu kun je de wijn bottelen in wijnflessen. Dat mogen ook gesteriliseerde/uitgekookte oude flessen en oude kurken zijn. Ook kun je de bag-in-box verpakkingen nieuw kopen of hergebruiken.
Mijn vlierbloesemwijn van dit jaar is dus nog lang niet klaar, maar ik heb wel nog een oude foto van mijn wijn uit 2014. Een erg lekkere wijn. Ik had toen 5 liter wijn. De etiketten heb ik zelf ontworpen. “Sacre Blue” heet onze wijn ^^